โรงเรียนในพระบรมราชูปถัมภ์ หมายถึง โรงเรียนที่พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงให้การอุปถัมภ์เอาไว้ในด้านต่างๆ อาทิ การพระราชทานทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ในการให้ความช่วยเหลือ การให้คำชี้แนะต่าง เป็นต้น โดยมีทั้งโรงเรียนของรัฐบาลและเอกชนรวมอยู่ด้วย
10 โรงเรียนในพระบรมราชูปถัมภ์
- โรงเรียนจิตรลดา – เป็นโรงเรียนที่พระองค์ทรงโปรดให้ตั้งขึ้นเพื่อพระราชโอรสกับพระราชธิดา บุตรข้าราชบริพารในวัง รวมถึงบุตรหลานของคนทั่วไปก็สามารถที่จะเข้ามาเรียนยังโรงเรียนแห่งนี้ได้ นอกจากนี้ยังทรงมีการพระราชทานอาหารว่างและอาหารกลางวันแก่คณะครูนักเรียนอยู่เป็นประจำด้วย
- โรงเรียนราชวินิต – ทรงให้สำนักพระราชวังจัดตั้งเป็นประเภทโรงเรียนสหราษฎร์ระดับประถมศึกษา บุตรหลานของข้าราชการไม่เสียค่าเล่าเรียน นอกจากนี้พระองค์ท่านยังทรงมีการมอบทุนการศึกษาให้กับเด็กที่เรียนดี มีความประพฤติเรียบร้อยอยู่ตลอดด้วย
- โรงเรียนไกลกังวล – พระองค์ทรงให้จัดตั้งขึ้นเพื่อต้องการให้การศึกษากับเหล่าลูกหลานของเจ้าหน้าที่ผู้รักษาแห่งวังไกลกังวลที่ยังมีสถานศึกษาไม่เพียงพอ เป็นโรงเรียนราษฎร์ทรงอุปการะค่าใช้จ่ายจากเงินในพระราชกุศลเป็นรายปี
- โรงเรียนราชประชาสมาสัย ฝ่ายมัธยม รัชดาภิเษก ในพระบรมราชูปถัมภ์ – เดิมทีพระองค์ท่านได้ก่อตั้งขึ้นเพื่อลูกหลานของผู้ป่วยที่เป็นโรคเรื้อนที่จริงๆ เด็กเหล่านี้ไมได้เป็นเหมือนบิดามารดาแต่ถูกบังคับไม่ให้เรียนร่วมกับเด็กทั่วไป ต่อมาก็ได้กลายเป็นโรงเรียนระดับประถมและมัธยมศึกษา
- โรงเรียน ภ.ป.ร. ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ – เดิมคือโรงเรียนราชวิทยาลัย มีความประสงค์ต้องการให้นักเรียนที่เรียนมีการเตรียมตัวที่ดีก่อนไปต่อมหาวิทยาลัยในยุโรปตั้งแต่สมัย ร. 5 พอมาในสมัย ร.9 ก็ได้มีการดำเนินกิจการขึ้นใหม่อีกครั้ง
- โรงเรียนเจ้าพ่อหลวงอุปถัมภ์ – เกิดจากพระเมตตาต่อเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดารบนภูเขา ได้มีการพระราชทานทรัพย์ร่วมกันสร้างโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนขึ้นมาเพื่อให้เด็กๆ เหล่านีได้เรียนหนังสือ
- โรงเรียนร่มเกล้า – แห่งแรกคือที่จังหวัดมุกดาหารโดยพระองค์และสมเด็จพระราชินีได้ทรงไปเปิดโรงเรียนด้วยพระองค์เอง ทั้งๆ ที่ในช่วงที่ก่อตั้งจะเกิดปัญหาในพื้นที่มากมาย ไม่น่าเชื่อว่าหลังจากนั้นความสงบสุขก็กลับมาสู่พื้นที่ดังกล่าว
- โรงเรียนสงเคราะห์เด็กยากจน – พระองค์ท่านทรงพระกรุณาสงเคราะห์แก่เด็กยากจนรวมถึงเด็กในถิ่นทุรกันดารโดยโรงเรียนแรกคือ โรงเรียนมัธยมวัดศรีจันทร์ประดิษฐ์ ต่อมาก็โรงเรียนนันทบุรีวิทยา และโรงเรียนบ้านบึงเหล็กได้รับเข้ามาอยู่ในโครงการนี้ด้วย
- โรงเรียนที่ต้องการความช่วยเหลือจำเป็นเร่งด่วน – พระองค์ได้มีการโปรดเกล้าฯ ให้สร้างอาคารเรียนให้กับโรงเรียนที่โดนภัยธรรมชาติเล่นงานหลายโรงเรียน อาทิ โรงเรียนบ้านปลายแหลม เป็นต้น
- โรงเรียนเบญจมราชาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ – อดีตคือเป็นวังเก่าของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนมรุพงศ์ศิริพัฒน์ ต้นตระกูล วัฒนวงศ์ ก่อนที่พระองค์ท่านจะทรงมีพระมหากรุณาธิคุณให้อยู่ในพระบรมราชูปถัมภ์